Bugün 3 Temmuz 2019. 22 yıl önce bugün Türkiye’de ve Kırıkkale’de MKE Mühimmat Fabrikası İmla İşletmesi TNT Atölyesinde yaşanan ve işçi kardeşlerimizin ölümü ile sonuçlanan patlamalar gündem oluşturmuştu.
ŞEHİR SAVAŞ ALANINA DÖNMÜŞTÜ
MKE Mühimmat Fabrikası’nda 3 Temmuz 1997 tarihinde meydana gelen patlamanın bugün 22. yıl dönümü. 2’si çocuk 4 kişinin öldüğü patlama nedeniyle, fabrika çevresinde oturan onlarca kişi de yaralanmış, 40 bin konut hasar görmüş ve milyarlarca lira maddi zarar meydana gelmişti. Patlamalar nedeniyle halk 3 gün boyunca şehir dışında konaklamıştı. Patlama ile ilgili soruşturma başlatılmış ve kurum dışı bir etki veya sabotaja dair herhangi bir bulguya rastlanmadığı sonucuna varılmıştı.
SABAH 08.00’DA BAŞLADI
Nedeni halen kesin olarak netlik kazanmayan imla işletmesindeki patlamalar sırasında Kırıkkale adeta korku filmlerindeki kıyamet sahnelerini yaşadı. Sabah saat 08.00’de başlayan ve akşam saatlerine kadar devam eden seri patlamalar sırasında çok sayıda evin camları kırılmış, bazı eşyalar kullanılamaz hale gelmişti.
HAYALET ŞEHRE DÖNÜŞTÜ
2 gün boyunca Kırıkkale şehir merkezine girişlerin yasaklandığı patlamalar sırasında şehir 3 saatlik kısa bir zaman diliminde boşaltılarak şehir hayalet bir şehir konumuna gelmişti. Kırıkkale halkı 2 gün boyunca şehir merkezine yakın tesislerde, yollarda ve tepelerde konakladı. Ankara Büyükşehir Belediyesi başta olmak üzere civar il ve ilçe belediyelerin göndermiş olduğu yiyecek ve içeceklerle ihtiyaçlarını giderdi.
YARDIM KAMPANYASI
Patlamaların ardından Kırıkkale’ye gelen dönemin Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel başta olmak üzere tüm devlet yetkilileri patlamanın meydana geldiği imla işletmesinin yerine Bedesten’e yeni modern bir fabrika kurulacağını taahhüt etmişlerdi. Türkiye genelinde Kırıkkale MKE yaraları sarmak ve yeni fabrika kurmak için TRT tarafından başlatılan yardım kampanyasına çok miktarda yardım yağmasına rağmen ne Bedesten’e fabrika kuruldu, ne de toplanan paraların akıbeti hakkında Kırıkkale’yi ve kamuoyuna yeteri bilgi verildi.
PATLAMALARIN KRONOLOJİSİ
Temeli 1925’li yıllarda atılan Makine Kimya Endüstrisi (MKE) fabrikalarının 93 yıllık tarihinde bugüne kadar tam 5 patlama meydana geldi.
İLK PATLAMA 18 HAZİRAN 1979 YILINDA YAŞANDI
Cumhuriyetin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk tarafından temeli 1925’li yıllarda atılan fabrikada resmi verilere göre kurumdaki ilk patlama 18 Haziran 1979 yılında yaşandı. Bu patlamada can kaybı olmamasına rağmen 19 kişi yaralandı. MKE’de yaşanan ikinci patlama ise ilkinden iki ay kadar sonra yaşanmış ve bu patlamada 7 itfaiye eri yangını söndürmek isterken feci şekilde can vermişti. 350 işçinin çalıştığı TNT atölyesinde çıkan yangın, 2.5 ton TNT bulunan binada kuvvetli patlamalara neden olmuş ve Kırıkkale’de büyük korku ve paniğe neden olmuştu. Bu patlamada kentteki birçok işyeri ve evlerin camları kırılmış, patlama adeta deprem etkisi yaratmıştı.
1988’DE MÜHİMMAT FABRİKASINDA PATLAMA
Bu iki patlamadan sonra 2 Şubat 1988 yılında yine mühimmat fabrikasında bir patlama yaşandı. Bu patlamada can kaybı olmazken 500 librelik dolum atölyesinde maddi hasar oluştu. O günün rakamlarına göre bu patlamanın maliyeti 22 milyon 674 bin 500 lira olarak açıklandı.
3 TEMMUZ’DA KABUSU YAŞADIK
3 Temmuz 1997 yılında yaşanan patlama ise tüm dünyada yankı uyandırdı. Patlamada 2’si çocuk 4 kişi hayatını kaybederken Kırıkkale adete hayalet şehir oldu. Son patlamanın şiddeti o kadar yüksekti kentte yaşayanlar deprem olduğunu zannederek kentti terk etmeye başlamıştı. Birçok ev ve işyerinde patlamanın etkisiyle camlar kırılmış, o sırada yolda geçen araçlardan bazıları ise devrilmişti. Patlamayla birlikte çıkan yangın bir günün ardından ancak söndürülebilmişti.
2008 YILINDA YİNE PATLAMA
29 Ağustos 2008 yılında Kırıkkale’nin Kayseri çıkışında 7’nci kilometrede bulunan MKE’ye ait gündüz bölümünde 150 işçinin çalıştığı Barut Fabrikası’ndaki patlama ‘son atım’ denilen kurutma bölümünde meydana geldi. Bu bölümde görev yapan 20 kadar işçi bir anda kendilerini alev topu içinde buldu. Patlamanın şiddetiyle bu bina büyük ölçüde yıkılırken, diğer binalarla çevredeki yerleşim yerlerindeki evlerin camları da kırıldı. Tesislerdeki çalışanlar kısa sürede tahliye edilirken, olay yerinde 2 işçinin cesedi bulundu. MKE Barut Fabrikası’nda patlamayla birlikte çıkan yangın MKE, Tüpraş ve Kırıkkale Belediyesi itfaiye ekiplerinin çabasıyla yaklaşık 1 saatte kontrol altına alındı. Söndürme çalışmaları sırasında ikinci ve üçüncü patlamalar olabileceği ihtimaline karşı, tesislere kimse yaklaştırılmadı. Patlamaya sıcakta aşırı ısınma ya da elektrik sisteminin kısa devre yapmasının neden olduğu sanılıyor.